Peper moth
The peppered moth (Biston betularia) is a species of moth found in Europe and North America. It is known for its ability to adapt its coloration to its environment, making it an iconic example of natural selection.
The peppered moth comes in two main color variations: light and dark. The light-colored moths have white or gray wings with black speckles, resembling the color of lichen-covered tree trunks. The dark-colored moths, on the other hand, have mostly black or dark gray wings, helping them blend in with soot-covered trees.
During the industrial revolution in the 19th century, factories and pollution generated a significant amount of soot, causing the tree trunks to become darkly-colored. As a result, the dark-colored peppered moths had an advantage over the light-colored ones, as they were more camouflaged and had better chances of evading predation.
This phenomenon is often referred to as industrial melanism. The industrial revolution led to an increase in the frequency of dark-colored peppered moths in polluted areas, while the light-colored moths became less common due to predation.
However, with the implementation of clean air regulations and reduced pollution levels in many areas, the peppered moth population has shifted back to having a higher proportion of light-colored individuals. This demonstrates how natural selection can be driven by environmental changes.
The peppered moth is a classic example used in biology textbooks to explain the process of natural selection and the impact of environmental factors on the evolution of species.
Explain in tagalog
The peppered moth comes in two main color variations: light and dark. The light-colored moths have white or gray wings with black speckles, resembling the color of lichen-covered tree trunks. The dark-colored moths, on the other hand, have mostly black or dark gray wings, helping them blend in with soot-covered trees.
Ang peppered moth ay may dalawang pangunahing variation ng kulay: malight at maitim. Ang malight na kulay ng mga moth ay may puti o kulay-abo na pakpak na may itim na mantsa, kahawig ng kulay ng puno na takipan ng lichen. Sa kabilang banda, ang mga moth na may maitim na kulay ay may pangkalahatang itim o maitim na pakpak, na tumutulong sa kanila na magkahalo sa mga puno na takipan ng usok.
Natural selection
Ang natural selection, o likas na pagsala, ay isang mahalagang proseso sa ebolusyon kung saan ang mga indibidwal na may mga katangiang pampagkamalan ng mga pangangailangan ng kapaligiran ay mas malamang na mabuhay at magpamana ng kanilang mga katangian sa susunod na henerasyon. Ito ay sanhi ng mga pagbabago sa mga uri ng mga organismo na nagpapalit sa mga susunod na henerasyon.
Sa pamamagitan ng natural selection, ang mga nakakamit na mga katangian na mapagkakakilanlan ang mga indibidwal na nagbibigay ng kalamangan sa kanilang pagpapamana ay may tendensiyang lumaganap sa henerasyon. Sa pangkalahatan, ang natural selection ay nagdudulot ng pagbabago sa mga materyal na katangian, katangian, at kaisipan ng mga species sa paglipas ng panahon.
Halimbawa, kung mayroong populasyon ng mga hayop na nabubuhay sa isang lugar na puno ng mga halamang karne, ang mga indibidwal na may kakayahang sakupin ang mga halamang ito ay mas malamang na mabuhay at maglago. Sa bawat henerasyon, ang mga indibidwal na nagpapamana ng mga katangiang ito ng pagkakamali ay mas magiging malaki. Sa mahabang panahon, ang mga katangiang ito ay maaaring maging pangkaraniwan sa buong populasyon ng hayop, habang ang mga hindi kumikilos ng katulad na paraan ay maaaring mabawasan ang bilang o mawala.
Ang natural selection ay mahalagang humuhubog sa mga pagbabago sa mga umuusbong na species, nagbibigay-daan sa mga sukat na maghanda at mabuhay sa kanilang mga kapaligiran. Ito ay itinuturing na isang mahalagang mekanismo ng ebolusyon, kasama ang mutasyon at gene flow, na nagpapalawak at nagpapabago ng biodibersidad ng kalikasan.
Common descent
Ang common descent o ang pangkalahatang pagmumula ay isang konsepto sa ebolusyon na nagsasabi na lahat ng mga uri ng buhay ay nagmula sa isang pangunahing ninuno o isang nag-iisang pinakaluma na anyo ng buhay. Ito ay nagbibigay ng pang-unawa na ang lahat ng mga organismo sa mundo ay mayroong isang pangkalahatang huling pinagmulan at kumakalahati sa isang magkakabit na dagat na puno ng buhay.
Ang konseptong ito ay batay sa mga ebidensiya mula sa kahalumigmigan ng mga fossil, mga katangiang genetiko, at pagkakahawig sa mga estruktura ng katawan ng mga organismo. Ang pagkakaroon ng mga homologous na organoismo, o mga organismo na may magkakatulad na katangian ng estruktura na nagpapahiwatig ng isang pangkaraniwang pinagmulan, ay isa sa mga ebidensya na sumusuporta sa konsepto ng common descent.
Halimbawa, ang pagkakaroon ng magkakatulad na estruktura ng buto sa mga kamay ng tao, mga pakpak ng ibon, at mga paa ng aso ay nagpapahiwatig ng isang pangkalahatang pinagmulan. Ito ay patunay na ang mga estrukturang ito ay nagmula sa isang pinakamalalim na huling ninuno at maikling nagbago sa mga iba't ibang uri ng organismo.
Sa pamamagitan ng pag-aaral ng common descent, mga siyentipiko ay nagtatag ng mga mga kahalumigmigan ng ebolusyon at mga puna na ito ng kasamaan mga sistema ng klasipikasyon upang maisaayos ang mga species at magbigay ng pang-unawa sa kanilang relasyon sa isa't isa.
Sa pamamagitan ng konsepto ng common descent, ang pangkalahatang pagmumula ay nagpapaliwanag kung paano nagbabago at namumuhay ang mga uri ng buhay sa iba't ibang kapaligiran. Ito ay isang mahalagang hakbang sa layuning maunawaan ang malawak na iba't ibang mga anyo ng buhay sa mundo at ang koneksyon sa pagitan nila.
individuals in a species vary to some
degree in traits;
Sa bawat species, may pagkakaiba-iba sa antas ng mga katangian ng mga indibidwal. Ito ay dahil sa mga genetic na pagkakaiba, mga epekto ng kapaligiran, at iba pang mga pang-faktor na maaaring makaapekto sa pagpapalaki, pag-unlad, at mga katangian ng bawat indibidwal.
Ang pagkakaiba-iba na ito sa mga katangian ay maaaring maging patag o malaki, depende sa species at sa iba't ibang mga kinakailangang paggamit ng mga katangiang iyon sa paglago, pagsulong, at pagpaparami.
Halimbawa, sa isang species ng ibon, ang mga indibidwal ay maaaring magkaroon ng pagkakaiba-iba sa kulay ng balahibo, taas ng tuka, o haba ng mga pakpak. Ito ay nagreresulta sa iba-ibang mga stratehiya sa paghahanap ng pagkain, pagtap ng ihip ng hangin habang lumilipad, o pagpaparami. Ang mga indibidwal na may katangiang mas angkop sa kanilang kapaligiran ay may mas malaking posibilidad na mabuhay, magparami, at magpasa ng mga katangian na ito sa susunod na henerasyon.
Ang pagkakaiba-iba sa mga katangian na ito ay nagbibigay-daan sa natural selection upang mamili ng mga indibidwal na may mga natatanging katangian na mas angkop para sa kanilang kapaligiran. Ang prosesong ito ay nagtuturo sa mga nakamit na mga katangian sa mga susunod na henerasyon, na nagreresulta sa pagbabago at pagpapalit ng mga katangiang ito sa loob ng populasyon ng mga indibidwal.
Ang mga pagkakaiba-iba sa mga katangian ng mga indibidwal ay mahalaga sa proseso ng ebolusyon, dahil naglalagay ito ng mga salik na nagpapalawak ng genetic na diversity at mapapalitan ang mga species upang magpatuloy at makasabay sa kanilang kapaligiran.
a species produces more offspring than
actually survives to mature and reproduce.
• Individuals with traits better suited to their
environments are more likely to survive and
reproduce; therefore, their offspring are more
likely to inherit these adaptive traits.
Ang isang species ay naglalabas ng higit na bilang ng mga anak kaysa sa bilang ng tunay na nabubuhay at nagpamunga. • Ang mga indibidwal na may mga katangiang mas angkop sa kanilang kapaligiran ay mas malamang na mabuhay at magpakaroon ng anak; samakatuwid, mas malamang na magmana ng mga katangiang ito ang kanilang mga anak.
Ang mga tao ay nagkakaroon ng maraming mga anak, mula sa mga benyal na lamang hang sa mga isang-dosenang o higit pa. unpaman, hindi lahat ng mga anak ay mabubuhay at kaya ay magkaroon ng mga anak rin. Maraming mga kadahilanan ang maaaring makaapekto sa posibilidad ng mga bata na magpatuloy at magkaroon ng sarili nilang mga anak, tulad ng pagkakaroon ng sapat na pagkain, proteksyon, at pagsusunod sa iba't ibang mga panganib at sakit.
Ang mga indibidwal na may mga katangiang mas angkop sa kanilang kapaligiran ay may mas malaki at mga mas mahusay na pagkakataon na mabuhay. Halimbawa, sa isang makapal na kagubatan, ang mga hayop na mahusay na namangha sa liksi, lihim, o mga kakayahan sa panghuli ay mas malamang na makaligtas mula sa mga mananakop na mga predator. Ang mga indibidwal na ito ay maaaring magpatuloy at magparami, na nagpapasa ng kanilang mga magagandang katangian sa kanilang mga anak.
Ang prosesong ito ng pagpili ng likas na mas mahusay na katangian ay kilala bilang natural selection. Sa bawat henerasyon, ang mga katangiang ito ay magiging mas pangkaraniwan sa loob ng populasyon, habang ang mga hindi kapaki-pakinabang o hindi angkop na mga katangian ay maaaring mapabawasan o tuluyan ng mawala.
Sa pamamagitan ng pagbabago ng populasyon sa pamamagitan ng natural selection, ang mga species ay nag-aadapt sa kanilang mga kapaligiran at nagkakaroon ng mga katangian na higit na angkop at epektibo. Ang prosesong ito ay mahalaga sa pagkakaroon ng mas mahusay na pagkakasala sa mga kapaligiran at sa pag-unlad ng mga mga espesye sa loob ng mga libu-libong taon ng ebolusyon.
Explain in tagalog
a species produces more offspring than
actually survives to mature and reproduce.
• Individuals with traits better suited to their
environments are more likely to survive and
reproduce; therefore, their offspring are more
likely to inherit these adaptive traits.
Isang species ay nagpo-produce ng mas maraming mga anak kaysa sa bilang ng tunay na nabubuhay at nagpaparami. • Ang mga indibidwal na may mga katangiang mas angkop sa kanilang kapaligiran ay mas malamang na mabuhay at magpamana ng mga katangiang ito sa kanilang mga anak.
Sa bawat species, ang dami ng mga anak na nalilikha ay karaniwang mas marami kaysa sa bilang ng mga anak na umaabot sa sapat na paglaki at reproduksyon. Ito ay nagreresulta sa malaking kumpetisyon para sa mga pangunahing pangangailangan tulad ng pagkain, tirahan, at proteksyon.
Ang mga indibidwal na may mga katangiang mas angkop sa kanilang kapaligiran ay mas may posibilidad na makasurvive at magpamana ng mga katangiang ito sa susunod na henerasyon. Halimbawa, kung ang isang species ng hayop ay nabubuhay sa isang kagubatan at ang mga indibidwal na may mga katangian na nagbibigay ng kanila ng magandang kakayahan sa paghahanap ng pagkain, pagtago, o kakayahan sa panghuli ay mas malamang na makaligtas. Dahil sa kanilang pagkakaroon ng mga katangiang ito, sila ay mas malamang din na makapagparami. Ang mga anak na naling sa mga indibidwal na ito ay may mas malaki rin ang tsansang magmana ng mga adaptive traits na ito.
Sa pamamagitan ng paglipas ng panahon at sunod-sunod na pagkakaroon ng mga henerasyon, ang mga katangiang ito na mas angkop sa kapaligiran ay magiging mas pangkaraniwan sa populasyon ng mga species. Ito ay dahil ang mga indibidwal na may mga katangiang ito ay mas malamang na mabuhay at magpamana ng mga katangian na ito. Ito ang mekanismo ng natural selection na humuhubog sa pagbabago at pag-unlad ng mga species.
Rumination
Ang rumination ay isang proseso sa kaisipan kung saan ang isang tao ay nagpapakawala ng mga saloobin, iniisip, at mga alalahanin nang paulit-ulit at malalim na iniintindi. Ito ay kadalasang nauugnay sa malalim na pag-iisip, pangungusap sa sarili, o pagmumuni-muni.
Sa ibang salita, ang rumination ay ang pagproseso ng pag-uulit-ulit ng mga negatibong kaisipan, mga pangyayari, at mga pangyayari sa isipan. Ito ay maaring magdulot ng stress, pagkabalisa, o ng pagiging nakatutok lamang sa mga negatibong aspeto ng buhay.
Halimbawa, kung mayroong isang tao na hindi matigil sa pag-iisip at pag-uulit sa kanyang mga pagkakamali sa nakaraan, mga pangyayari na hindi niya maalis sa isip niya, o mga palaisipan at mga sakit ng loob, ito ay isang halimbawa ng rumination. Ang pag-iisip na ito ay maaaring mauwi sa sobrang pag-aalala, depresyon, o kakulangan sa pag-asa.
Maraming mga dahilan kung bakit ang mga tao ay nagiging ruminate. Maaaring ito ay dahil sa stress, pag-urong ng kumpyansa, labis na pag-aalala, o mga traumatic na karanasan. Ang rumination ay hindi nakakatulong sa kalagayan ng isang tao, dahil ito ay nagpapanatili sa kanila sa pagkaka-ugnay sa mga negatibong kaisipan at hindi nagbibigay-daan sa paghahanap ng mga solusyon o pagbabago.
Upang makatulong na mapababa ang rumination, ilang mga pamamaraan katulad ng mindfulness, pagbabahagi ng mga saloobin sa ibang tao, o pagsusulat ng mga saloobin sa isang journal ay maaaring gawin. Ang pagkuha ng suporta mula sa mga kaibigan, pamilya, o mga propesyonal na tagapag-alaga sa kalusugan din ay maaaring maging kapaki-pakinabang. Ang mahalaga ay bigyang-pansin ang self-care at imbes na pag-aksayahan ng
Chinampa system, a cultivation
method almost identical to
hydroponics